Trong thời gian qua, số ca F0 tăng liên tục, nhu cầu sử dụng yến sào, đông trùng hạ thảo của người dân cũng tăng cao, thậm chí yến sào còn “cháy hàng”. Đáng chú ý, trên các trang MXH như facebook, zalo,... yến được rao bán với nhiều loại và mức giá khác nhau.
Nhìn bằng mắt thường, rất khó để phân biệt được chất lượng yến
Tổ yến hay còn được biết đến với cái tên quen thuộc khác là yến sào, là 1 loại thực phẩm được làm nên từ tổ chim yến quý hiếm, nổi tiếng cực kì tốt cho cơ thể. Do đó, không quá khó hiểu khi tổ yến được bán với mức giá cao trên thị trường. Qua khảo sát, loại yến thô nguyên tổ được bán với giá dao động từ 2,5 - 3,5 triệu đồng/lạng; chân yến thô từ 2,2 - 2,7 triệu đồng/lạng; huyết yến đảo từ 7-10 triệu đồng/lạng; bạch yến đảo giá từ 5-7 triệu đồng/lạng, yến sào làm sạch giá từ 3 - 5 triệu đồng/lạng, yến vụn sơ chế, đóng viên nhỏ, giá từ 500.000 - 1 triệu đồng/lạng... Ngoài ra, còn các loại yến đã chưng sẵn kết hợp với nhân sâm, táo đỏ, kỷ tử, hạt sen… có giá rẻ hơn so với tổ yến nguyên chất, dao động khoảng 300.000 - 350.000 đồng/hộp (một hộp 6 hũ). Yến chưng có giá đắt hay rẻ phụ thuộc vào lượng yến dùng để chưng nhiều hay ít.
Cùng với yến sào, đông trùng hạ thảo là thực phẩm dinh dưỡng rất tốt cho sức khỏe, được nhiều người “quảng cáo” là thảo dược tiếp sức mùa dịch cho bệnh nhân mắc Covid-19. Trên mạng xã hội, mặt hàng đông trùng hạ thảo cũng được rao bán với nhiều mức giá khác nhau, từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng. Đối với đông trùng hạ thảo được nuôi trồng trong nước, có loại chỉ 280.000 - 350.000 đồng/10g, cũng có loại lên tới 1,2 - 2 triệu đồng/10g. Còn hàng nhập khẩu, thấp nhất là 2 - 4,5 triệu đồng/10g, cao hơn khoảng 10 triệu đồng/10g…
Có thể dễ dàng tìm thấy đông trùng hạ thảo được rao bán trên MXH Facebook
Yến sào và đông trùng hạ thảo là thực phẩm không thể sản xuất đại trà với số lượng lớn nên giá bán thường khá cao. Lợi dụng đặc tính quý hiếm của các mặt hàng này, không ít người đã bán hàng giả, hàng kém chất lượng, không có nguồn gốc rõ ràng nhằm trục lợi.
Theo các chuyên gia, có nhiều cách thử yến thật - giả. Yến thật thường khá thô và xơ độ dài sợi không đều, nếu cầm tổ yến thật trước ánh nắng mặt trời, sẽ thấy ánh sáng xuyên và sợi yến có màu trắng đục. Có thể ngâm thử ít yến vào nước lạnh. Tổ yến giả gặp nước sẽ nhão, còn tổ yến thật vẫn nguyên sợi. Hoặc cho tổ yến vào dung dịch iốt, nếu giả sẽ chuyển sang màu xanh. Yến thật khi được ngâm trong nước thì nước ngâm và sợi yến không bị đổi màu, nở to, dai, có mùi tanh đặc trưng và mùi mốc của tổ yến. Những tổ yến làm giả, khi ngâm vào nước sẽ nở và nhão ra rất nhanh do được cấu tạo từ tinh bột, thạch rau câu. Độ hút nước của yến sào thật cũng cao hơn nhiều so với yến sào bị làm giả. Yến tinh chế giả thường xếp 3-4 tai vào hộp, nhưng không in logo, hướng dẫn sử dụng, xuất xứ.
Đông trùng hạ thảo cũng rất khó phân biệt thật, giả nếu như không có kiến thức. Bởi không phải loại đông trùng hạ thảo nào cũng có các hoạt chất như nhau. Với đông trùng hạ thảo nhập khẩu, rất khó kiểm tra, đánh giá chất lượng, bởi có thể sản phẩm đã bị rút hoạt chất quý, chỉ còn lại “rác dược liệu”. Khi tới tay người tiêu dùng, nếu bằng mắt thường thật khó để biết trong sản phẩm đó có còn hàm lượng hoạt chất Cordycepin và Adenosine (hai hoạt chất này có trong đông trùng hạ thảo tự nhiên) hay không.
Theo Đông y, yến sào thường dùng khi cơ thể suy nhược, mệt mỏi, biếng ăn, khí huyết yếu kém, cơ thể nóng do hút thuốc và uống nhiều rượu, mất ngủ, tim đập nhanh, gầy ốm, da vàng. Tuy nhiên, không phải ai cũng dùng được yến.
Nhu cầu sử dụng thực phẩm bồi bổ sức khỏe hậu Covid-19 là rất lớn. Tuy vậy, giữa “ma trận” của thị trường yến sào, đông trùng hạ thảo, người tiêu dùng cần lựa chọn cơ sở sản xuất, kinh doanh có uy tín, địa chỉ rõ ràng; đặc biệt, sản phẩm phải được cấp giấy chứng nhận tiêu chuẩn để tránh tình trạng “tiền mất tật mang”.
Thanh Tuyền (T/h)