Trí nhớ là một chức năng cơ bản và cần thiết cho cuộc sống hàng ngày, nhưng liên tục suy giảm khi con người già đi, làm suy giảm chất lượng cuộc sống và năng suất, đồng thời làm tăng nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ.
Bằng chứng từ các nghiên cứu trước đây chưa đủ để đánh giá tác động của lối sống lành mạnh đối với quá trình suy giảm trí nhớ khi con người lão hóa, nhưng giờ đây một nghiên cứu dài hạn cho thấy rằng việc kết hợp nhiều lựa chọn lối sống lành mạnh, càng nhiều càng tốt, có liên quan đến giảm tốc độ suy giảm trí nhớ.
Các nhà nghiên cứu từ Trung tâm Quốc gia về Rối loạn Thần kinh ở Bắc Kinh, Trung Quốc, viết trên tạp chí BMJ: “Sự kết hợp của các hành vi lành mạnh tích cực có liên quan đến tốc độ suy giảm trí nhớ chậm hơn ở những người lớn tuổi có nhận thức bình thường”.
Họ cho biết thêm, thực hiện cùng lúc nhiều lựa chọn lối sống lành mạnh “có liên quan đến khả năng suy giảm trí nhớ tiến triển thành suy giảm nhận thức nhẹ và sa sút trí tuệ thấp hơn”.
Các nhà nghiên cứu đã phân tích 29.000 người trưởng thành trên 60 tuổi có chức năng nhận thức bình thường. Khi bắt đầu nghiên cứu vào năm 2009, chức năng ghi nhớ của những người tham gia được đo bằng các bài kiểm tra chuyên dụng. Họ cũng được rà soát gen APOE, yếu tố rủi ro mạnh nhất đối với bệnh Alzheimer. Nhóm tham gia sau đó được theo dõi trong 10 năm với các đợt đánh giá định kỳ.
Các nhà nghiên cứu chấm điểm lối sống của người tham gia dựa trên sáu tiêu chí lối sống: chế độ ăn uống lành mạnh; tập thể dục thường xuyên; tiếp xúc xã hội tích cực; hoạt động nhận thức; không hút thuốc và không uống rượu. Thang điểm từ 0 đến 6, với mỗi tiêu chí tương ứng với 1 điểm.
Một chế độ ăn uống lành mạnh được coi là ăn ít nhất 7 trong số 12 nhóm thực phẩm: trái cây, rau, cá, thịt, sữa, muối, dầu, trứng, ngũ cốc, các loại đậu, quả hạch và trà. Viết, đọc, chơi trò chơi trí tuệ ít nhất hai lần một tuần là lối sống lành mạnh thứ hai. Các lối sống khác bao gồm không uống rượu, tập thể dục hơn 150 phút mỗi tuần ở cường độ vừa phải hoặc hơn 75 phút ở cường độ mạnh và chưa bao giờ hút thuốc hoặc đã ngừng hút thuốc. Tiếp xúc xã hội ít nhất hai lần một tuần là lối sống lành mạnh thứ sáu, bao gồm các hoạt động như thăm gia đình và bạn bè, tham dự các cuộc họp hoặc dự tiệc.
Dựa trên điểm số, người tham gia được chia vào các nhóm: thuận lợi (4 đến 6 tiêu chí lành mạnh), trung bình (2 đến 3 yếu tố lành mạnh) hoặc không thuận lợi (0 đến 1 tiêu chí lành mạnh). Ngoài ra, những người tham gia cũng phân nhóm dựa trên việc mang hoặc không mang gen APOE.
Sau khi tính toán các yếu tố có khả năng ảnh hưởng đến kết quả, các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng mỗi tiêu chí lối sống lành mạnh có liên quan đến suy giảm trí nhớ chậm hơn mức trung bình 10 năm. Trong đó, chế độ ăn uống lành mạnh có tác dụng mạnh nhất trong việc làm chậm quá trình suy giảm trí nhớ, tiếp theo là hoạt động nhận thức và sau đó là tập thể dục.
Những người có gen APOE có lối sống lành mạnh cũng có tốc độ suy giảm trí nhớ chậm hơn so với những người có APOE có lối sống không lành mạnh.
Nhìn chung, những người có từ 4 đến 6 tiêu chí lối sống lành mạnh có tỷ lệ mắc chứng mất trí nhớ hoặc suy giảm nhận thức nhẹ thấp hơn 90% so với những người có lối sống kém lành mạnh hơn, theo báo cáo trên BMJ.
Tiến sĩ Susan Mitchell, chuyên gia tại Alzheimer's Research UK, cho biết: “Đây là một nghiên cứu được thực hiện tốt, theo dõi mọi người trong một thời gian dài và bổ sung thêm bằng chứng quan trọng cho thấy lối sống lành mạnh có thể giúp hỗ trợ trí nhớ và tư duy khi chúng ta già đi".
“Rất ít người biết rằng có những việc mà bất kỳ ai cũng có thể thực hiện để giảm nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ về sau", Mitchell nói.
Văn Anh