Mỗi năm chợ Viềng chỉ họp một lần duy nhất vào đêm mùng 7, rạng sáng mùng 8 tháng Giêng âm lịch hàng năm. Chợ Viềng Nam Định họp chợ ở hai nơi, là chợ Viềng Chợ Chùa thuộc thị trấn Nam Giang thuộc huyện Nam Trực và chợ Viềng Phủ Dầy thuộc huyện Vụ Bản.
Đến chợ Viềng để “mua may, bán rủi”
Đến với chợ Viềng, cả người bán và người mua đều mang trong mình một tâm thế vui tươi, hào hứng. Ở chợ Viềng, người bán không nói thách quá cao, còn người mua cũng không mặc cả quá lời.
Điều kỳ lạ của phiên chợ Viềng đầu xuân cũng nằm chính ở chỗ là chợ mua bán “tâm linh”. Người đi chợ, ai ai cũng muốn mua một món đồ nào đó, cho dù giá có đắt hay rẻ, có ít hay nhiều thì đều muốn mua một thứ để lấy may về nhà, và người ta gọi là “mua may”.
Người đi chơi chợ quan niệm là thế, còn người đi đến chợ bán hàng cũng có suy nghĩ thật khó tin, họ nghĩ đi bán đồ ở chợ Viềng là bán cái rủi – những cái không may mắn trong một năm cũ vừa qua, để rồi, người bán nhận lại được những niềm vui, những điều may mắn trong phiên chợ đậm chất chào xuân mới của con người Nam Định.
Ước nguyện về một năm mưa thuận gió hòa trong sản xuất
Chợ Viềng Nam Định vốn được biết đến là phiên chợ đặc trưng của dân cư nông nghiệp vùng Đồng bằng châu thổ sông Hồng với đầy đủ những mặt hàng vừa truyền thống vừa mang bản sắc đời sống sản xuất. Nơi đây không bán mua những sản phẩm ngoại lai hào nhoáng, đắt tiền mà chủ yếu là các loại cây trồng, nông cụ và vận dụng phục vụ cho trồng cây.
Gọi là chợ nhưng chợ Viềng lại không bán những nhu yếu phẩm cần thiết cho cuộc sống hàng ngày như: lương thực, thực phẩm, quần áo… mà đơn giản chỉ là những sản phẩm mang tính chất phục vụ cho sản xuất nông nghiệp. Nơi đây chủ yếu bày bán những giống cây trồng, cái cày, cái cuốc, lưỡi liềm, con dao, cái thớt…
Với quan niệm “mua để lấy may, bán cũng để lấy may”, những người nông dân đi chợ vừa là để vui xuân đầu năm cũng vừa là để mua những nông cụ trong gia đình còn thiếu. Người cấy cày thì mua sắm con dao, cái cuốc; người trồng trọt thì lựa chọn những giống cây; người chăn nuôi thì mua túi gạo, túi muối…
Mua một món đồ mình cần, mình ưng ý đó là hành động xin lộc làm ăn, cầu may cho một năm mới tốt lành. Mọi người mua nông cụ hay cây trồng tại chợ Viềng đều thể hiện ước nguyện của mỗi người về một năm mưa thuận gió hòa trong sản xuất, có được những vụ mùa bội thu, đủ đầy và no ấm.
Từ một phiên chợ của cư dân nông nghiệp, ngày nay những người tới chợ không chỉ là những người nông dân như xưa nữa mà đã bao gồm nhiều ngành nghề khác nhau đến từ nhiều tỉnh thành, sản phẩm cũng vì thế mà đa dạng hơn rất nhiều. Có lẽ chính những điều đó đã góp phần làm nên sức quyến rũ rất riêng của phiên chợ Viềng mỗi năm một lần duy nhất này.
Vũ Cừ (Tổng hợp)