“Mối quan hệ thân thiết giữa chúng ta với vật nuôi là lý do chính khiến con người có thể bị nhiễm các loài giun ký sinh mới. Các hành vi hàng ngày như chơi đùa và cho vật nuôi ăn làm tăng cơ hội cho những ký sinh trùng đó lây nhiễm sang người," Ania Majewska, tác giả chính của nghiên cứu và là tiến sĩ tốt nghiệp từ Trường Sinh thái Odum cho biết.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, giun sán ước tính lây nhiễm cho 1,5 tỷ người trên toàn cầu. Nhiều ký sinh trùng trong số này gây ra một số bệnh nghiêm trọng, bao gồm cả bệnh sán máng và bệnh giun chỉ.
Nhóm Majewska tập trung vào 737 loài giun ký sinh chủ yếu lây nhiễm ở các loài động vật có vú hoang dã và thuần hóa. Trong số này, 137 đã được biết là có thể lây nhiễm sang người. Các nhà nghiên cứu đã phân loại các đặc điểm của các loài giun và xây dựng một mô hình học máy để xác định những đặc điểm nào thường liên quan đến việc giun có nguy cơ lây nhiễm sang người.
Họ phát hiện ra rằng những loài giun ở động vật sống gần người, như chó, mèo hoặc cá, có nhiều khả năng lây nhiễm sang người hơn so với giun ở các loài động vật khác.
Các phân tích cho thấy nhiều loài giun hiện chưa có khả năng lây nhiễm sang người có những đặc điểm khiến chúng rất có thể lây nhiễm sang người trong tương lai là: Paramphistomum cervi, một loài giun dẹp chủ yếu được tìm thấy trong gia súc và một số động vật hoang dã; Schistocephalus solidus, một loại sán dây sống ở cá - lây nhiễm cho các loài chim và động vật gặm nhấm; và Strongyloides papillosus, một loại giun kim chủ yếu được tìm thấy trong gia súc.
Đây là lần đầu tiên những loài này được xác định là có khả năng lây nhiễm sang người, do đó cần theo dõi và nghiên cứu thêm.
"Vật nuôi có thể bị nhiễm giun sán mà chúng ta không nhận ra", Majewska nói. "Chó và mèo, đặc biệt là những con thả rông bên ngoài, tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với động vật hoang dã, phân của chúng và các nguồn giun sán khác."
Tuy nhiên, chó và mèo không phải là con đường lây truyền duy nhất. Cá cũng là vật chủ của nhiều loại giun ký sinh. Mọi người có thể dễ dàng bị nhiễm bệnh khi ăn cá sống, nấu chưa chín hoặc chế biến không đúng cách. Ví dụ, loài giun đũa gây ra bệnh giun cá trích lây nhiễm cho hàng nghìn người mỗi năm, phần lớn ở những khu vực thường ăn cá sống, như Nhật Bản và các khu vực ở châu Âu.
"Do biến đổi khí hậu và nhu cầu về protein động vật tăng lên, chúng tôi dự đoán rằng tình trạng nhiễm giun ký sinh ở người sẽ tiếp tục gia tăng. Cần nghiên cứu thêm để hiểu cách quản lý việc lây lan giun ký sinh sang người," đồng tác giả John Drake, giáo sư Sinh thái học và giám đốc CEID cho biết.
Phạm Nhật