Theo đó, thương nhân và cư dân có thể xuất khẩu tất cả các loại hàng hóa, trừ hàng hóa cấm xuất khẩu; việc xuất khẩu hàng hóa có thể được thực hiện ở tất cả các cửa khẩu cũng như lối mở; thương nhân và cư dân không nhất thiết phải xuất trình hợp đồng mua bán bằng văn bản với cơ quan hải quan khi xuất khẩu hàng hóa. Thương nhân có thể tự lập bảng kê hàng hóa để thay cho hợp đồng; đồng tiền thanh toán và phương thức thanh toán đối với hoạt động xuất khẩu cũng rất linh hoạt.
Căn cứ theo quy định hiện hành, cư dân biên giới là công dân Việt Nam có hộ khẩu thường trú tại các khu vực biên giới, người có giấy phép cho cư trú do công an tỉnh biên giới cấp khi mua bán hàng hóa được miễn thuế với giá trị không quá 2 triệu đồng/người/lượt/ngày và không vượt quá 4 lượt/tháng (tương đương tối đa 8 triệu đồng một tháng và 96 triệu đồng một năm). Theo Bộ Công Thương, định mức miễn thuế này đang cao hơn so với mức thu nhập bình quân đầu người trên tháng của người dân tại hầu hết địa phương thuộc khu vực biên giới có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn như Lai Châu, Điện Biên, Gia Lai....
Theo đánh giá của Bộ Công Thương, sau gần 4 năm triển khai thực hiện Nghị định số 14/2018/NĐ-CP ngày 23/1/2018 của Chính phủ quy định chi tiết về hoạt động thương mại biên giới đã tạo ra sự thông thoáng trong thực hiện các thủ tục hành chính một cách nhanh chóng, kịp thời, tạo điều kiện thuận lợi cho thương nhân, doanh nghiệp và cư dân biên giới mua bán, trao đổi hàng hóa ở khu vực biên giới, góp phần thúc đẩy hoạt động thương mại biên giới hiệu quả.
Tuy nhiên, các chính sách thương mại biên giới thông thoáng phần nào gây khó khăn cho các cơ quan quản lý nhà nước tại khu vực cửa khẩu trong công tác kiểm dịch, kiểm tra, kiểm soát hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu và phòng chống gian lận thương mại.hoạt động thương mại khu vực biên giới. Hiện tượng lợi dụng chính sách ưu đãi, lập danh sách cư dân sau đó gom tiêu chuẩn miễn thuế để nhập khẩu các lô hàng lớn rồi bán lại.
Do đó, Bộ Công Thương đề xuất Chính phủ xem xét ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 14/2018/NĐ-CP ngày 23/1/2018 của Chính phủ quy định chi tiết về hoạt động thương mại biên giới nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý, đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong hoạt động thương mại biên giới. Đưa hoạt động trao đổi, mua bán hàng hóa của cư dân biên giới về đúng bản chất của trao đổi cư dân; không cho phép lợi dụng hình thức trao đổi cư dân để buôn bán lớn.
Trong dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 14/2018/NĐ-CP ngày 23/1/2018 của Chính phủ quy định chi tiết về hoạt động thương mại biên giới, Bộ Công Thương đề xuất quy định: Trong năm 2029, Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định việc giảm số lần được miễn thuế và số tiền được miễn thuế cho nhập khẩu hàng hoá theo hình thức mua bán, trao đổi hàng hóa của cư dân biên giới. Từ ngày 1/1/2029, chỉ cư dân biên giới mới được phép xuất khẩu theo hình thức mua bán, trao đổi hàng hóa của cư dân biên giới. Khi thực hiện hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa qua biên giới, cư dân biên giới phải có mặt để làm thủ tục xuất nhập khẩu.
Mai Ka/BCĐ 389