Sau khi hợp nhất, tỉnh Tây Ninh có đường biên giới kéo dài gần 375km với 04 cửa khẩu quốc tế và 04 cửa khẩu quốc gia, mở rộng không gian cho hoạt động xuất nhập khẩu, mua bán, trao đổi hàng hóa qua cửa khẩu.
Phát triển kinh tế cửa khẩu
Với định hướng phát triển kinh tế cửa khẩu, kết nối logistics, thương mại và du lịch biên giới, đặc biệt là quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài. Ông Nguyễn Văn Út - chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh cho biết: “ các sở, ban, ngành cần tăng cường phối hợp, nâng cao trách nhiệm để có phương án tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc đang tồn tại trong thời gian qua. Trên cơ sở Quy hoạch đã được phê duyệt phải xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện cụ thể. Tiền đề, động lực để phát triển Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài thúc đẩy phát triển kinh tế của tỉnh Tây Ninh và khu vực”.
Lãnh đạo tỉnh Tây Ninh khảo sát công trình xây dựng cửa khẩu quốc tế
Theo cáo báo hoạt động xuất nhập khẩu qua biên giới Tây Ninh, năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu ước đạt 10,77 tỷ USD (trong đó tỉnh Tây Ninh cũ tổng kim ngạch xuất nhập khẩu ước đạt 10,73 tỷ USD), gồm: Xuất khẩu đạt 5,6 tỷ USD, nhập khẩu gần 5,1 tỷ USD. Các mặt hàng xuất khẩu điện năng, dây cáp điện, giày thể thao, quần áo, gạo, trái cây...; mặt hàng nhập khẩu chủ yếu là trái xoài tươi, xoài lát sấy dẻo, trái cây, gạo, đường cát, nguyên phụ liệu để sản xuất hàng gia công, sản xuất xuất khẩu…Tổng trị giá mua bán trao đổi của cư dân biên giới năm 2024 là 104,2 triệu đồng.
Riêng tại Cửa khẩu Quốc tế Mộc Bài, trong 06 tháng đầu năm 2025, hoạt động xuất nhập khẩu qua biên giới có tăng trưởng so với 06 tháng đầu năm 2024. Tổng số doanh nghiệp đã tham gia làm thủ tục hải quan qua địa bàn là 734 doanh nghiệp. Kim ngạch xuất nhập khẩu trong kỳ đạt 302,8 triệu USD tăng 20,18% so với cùng kỳ năm trước; trong đó xuất khẩu 238,2 triệu USD, nhập khẩu 64,6 triệu USD. Thu nộp ngân sách 6 tháng hơn 68 tỉ đồng, tăng hơn 139% so với cùng kỳ. Đến nay, Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài có 59 dự án còn hiệu lực, gồm 25 dự án FDI, vốn đầu tư đăng ký đạt 488,18 triệu USD và 34 dự án đầu tư trong nước vốn đầu tư đăng ký đạt 8.503 tỷ đồng; trong đó, có 34 dự án đang hoạt động, 6 dự án đang xây dựng, 19 dự án chưa xây dựng.
Dần trở thành điểm sáng
Qua khảo sát, ông Nguyễn Văn Út - chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh cũng yêu cầu các sở, ngành và đơn vị liên quan tiếp tục đầu tư, thực hiện các dự án liên quan đến các cửa khẩu quốc tế. Và ông cũng cần phải nói thẳng là qua khảo sát tôi thấy còn quá nhiều bất cập. Ví dụ như chúng ta quy hoạch bãi xe tại cửa khẩu quốc tế Mộc Bài, nhưng không thấy xe nào vào; Xe container toàn đậu ngoài bãi. Nguyên nhân do đâu? Cần phải làm rõ, đánh giá lại vấn đề này để giải quyết về lâu dài. Đồng thời, yêu cầu Sở Xây dựng nhanh chóng xây dựng kế hoạch công bố quy hoạch, xác định rõ nguồn vốn xã hội hóa và vốn ngân sách Nhà nước để tạo “vốn mồi” thu hút đầu tư giai đoạn 2026-2030.
ông Nguyễn Văn Út cũng yêu cầu các sở, ngành và đơn vị liên quan tiếp tục thực hiện các dự án liên quan đến các cửa khẩu quốc tế.
Sở Công Thương tỉnh này đã báo cáo về 4 dự án lớn với tổng mức đầu tư hơn 475 tỉ đồng liên quan việc đầu tư đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng thương mại tại các cửa khẩu quốc tế khu vực tỉnh Tây Ninh cũ. 4 dự án lớn gồm đường ĐD 6A - Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài (17 tỉ đồng), các dự án thuộc Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài (234 tỉ đồng), xây dựng cửa khẩu quốc tế Tân Nam (74 tỉ đồng) và nâng cấp đường kết nối với cửa khẩu quốc tế Tân Nam (150 tỉ đồng).
Ngoài ra, ông Út nhấn mạnh “Trong nhiệm kỳ tới, Tây Ninh sẽ là đại công trường với nhiều công trình trọng điểm. Vì vậy, công tác giải phóng mặt bằng và tái định cư cho người dân phải đặt chất lượng sống lên hàng đầu. Nơi ở mới phải tốt hơn nơi ở cũ”.
Lãnh đạo tỉnh khảo sát vị trí dự án đường cao tốc TP.HCM - Mộc Bài thúc đẩy phát triển kinh tế biên giới.
Do đó, để tăng cường thu hút các nhà đầu tư phát triển Khu Kinh tế cửa khẩu Mộc Bài, kết nối hai nền kinh tế Việt Nam – Campuchia, UBND tỉnh đã xây dựng Đề án về các cơ chế, chính sách áp dụng cho khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài và trình Bộ Tài chính lấy ý kiến các bộ ngành để hoàn thiện, báo cáo Chính phủ. Nội dung một số cơ chế chính sách đặc thù được đề xuất áp dụng thí điểm : Cơ chế, chính sách lựa chọn, ưu đãi và trách nhiệm của nhà đầu tư chiến lược; cơ chế, chính sách về phân cấp quản lý nhà nước trong lĩnh vực quy hoạch; cơ chế chính sách về thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao là người Việt Nam và người nước ngoài đến làm việc tại các Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài; cơ chế, chính sách tăng tỷ lệ điều tiết vốn ngân sách từ các khoản thu nội địa của địa phương cho các khu kinh tế cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Tây Ninh; cơ chế, chính sách phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng (TOD); cơ chế, chính sách về đơn giản thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư; cơ chế, chính sách đặc thù về hải quan và cơ chế, chính sách ưu đãi đối với hoạt động miễn thuế.
Nhìn chung, khu kinh tế cửa khẩu Quốc tế Mộc Bài đang trở thành điểm sáng trong chiến lược phát triển kinh tế biên giới của tỉnh Tây Ninh và vùng Đông Nam Bộ. Với tiềm năng về vị trí địa lý, hạ tầng đang được cải thiện, chính sách ưu đãi đầu tư và sự quyết tâm từ chính quyền, Mộc Bài được kỳ vọng sẽ trở thành trung tâm giao thương quốc tế hiện đại, góp phần nâng cao đời sống nhân dân vùng biên giới, đảm bảo quốc phòng – an ninh và thúc đẩy hội nhập quốc tế sâu rộng.
Thanh Thủy – Phong Lê