Xuất khẩu cá tra ghi nhận tăng trưởng dương tại hầu khắp thị trường
Cá tra được coi là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, hiện mặt hàng này đã có mặt tại hơn 150 quốc gia và vùng lãnh thổ. Các thị trường chính gồm: Mỹ, EU, Trung Quốc, ASEAN, Nam Mỹ,… Xét về cơ cấu thị trường xuất khẩu hiện nay tỷ trọng đã thay đổi, xu thế chuyển dịch sang thị trường Trung Quốc, từ 11% năm 2015, đến năm 2022 khoảng 29%; thị trường EU lại giảm, năm 2015 tỷ trọng đạt 18%, nhưng năm 2022 con số này giảm còn khoảng 9%; thị trường Mỹ tương đối ổn định, trung bình chiếm khoảng 20%.
Theo số liệu từ Hải quan Việt Nam, xuất khẩu cá tra tháng 10/2023 sang các thị trường đạt gần 173 triệu USD, giảm 4% so với cùng kỳ năm ngoái. Lũy kế xuất khẩu cá tra Việt Nam trong 10 tháng đầu năm nay đạt hơn 1,5 tỷ USD, giảm 29% so với cùng kỳ năm 2022. Tháng 10/2023, xuất khẩu cá tra ghi nhận tăng trưởng dương ở các thị trường như Trung Quốc & HK, Mexico, Canada, EU, Đức... trong đó một số thị trường Nam Mỹ và châu Á được đánh giá là tiềm năng như Brazil, Trung Quốc, Thái Lan với mức tăng trưởng đều đạt 2 con số.
Trong tháng 10/2023, xuất khẩu các sản phẩm cá tra sống, tươi, đông lạnh, khô đạt giá trị cao nhất kể từ đầu năm 2023, với hơn 31 triệu USD, tăng 35%, chiếm 18% tỷ trọng so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, sản phẩm xuất khẩu chủ lực vẫn là các sản phẩm phile cá tra với doanh số đạt 139 triệu USD, giảm nhẹ 9% trong tháng 10/2023, chiếm 80% tỷ trọng. Ngoài ra, xuất khẩu các sản phẩm chế biến khác đạt hơn 2 triệu USD, giảm 24% so với cùng kỳ năm 2022.
Về thị trường nhập khẩu cá tra, trong tháng 10/2023, Trung Quốc và Hồng Kông vẫn tiếp tục là thị trường đứng đầu nhập khẩu cá tra Việt Nam và ghi nhận tăng trưởng dương với giá trị đạt tương đương so với tháng trước đó 56 triệu USD, tăng 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Tính đến hết tháng 10/2023, xuất khẩu cá tra sang thị trường này giảm 23%, đạt hơn 490 triệu USD.
Nhìn chung, nhu cầu cá tra ở Trung Quốc đã giảm đáng kể kể từ đầu năm 2023, tuy nhiên doanh số bán phi lê cá tra tẩm bột đang có dấu hiệu tốt hơn ở thị trường này.
Bên cạnh Trung Quốc và Hồng Kông, Mỹ cũng thuộc top đầu các thị trường tiêu thụ nhiều nhất cá tra Việt Nam. Kim ngạch xuất khẩu cá tra sang thị trường này trong tháng 10/2023 đạt hơn 21 triệu USD, giảm so với gần 23 triệu USD của tháng trước và giảm 43% so với cùng kỳ năm ngoái. Tính đến hết tháng 10/2023, lũy kế xuất khẩu cá tra sang thị trường này ghi nhận giảm hơn một nửa so với 10 tháng đầu năm 2022, và chỉ đạt 228 triệu USD.
Thị trường Mỹ đã có dấu hiệu cải thiện nhu cầu tiêu dùng, tỷ lệ tồn kho sản phẩm của công ty tại các nhà phân phối, bán lẻ ở Mỹ đã giảm về mức trung bình, cùng với đó, chỉ số niềm tin người tiêu dùng tiếp tục được cải thiện. Những yếu tố này cùng với thời điểm mùa lễ hội cuối năm có thể kích thích các doanh nghiệp tại đây gia tăng tích trữ hàng tồn kho trở lại sẽ là cơ hội cho xuất khẩu thủy sản nói chung.
Bên cạnh đó, thị trường EU cũng đã tăng số lượng nhập khẩu cá tra Việt Nam từ tháng 9/2023 và duy trì mức tăng ổn định trong tháng 10 là 10% với giá trị đạt gần 15 triệu USD. Tính đến hết tháng 10/2023, EU nhập khẩu 144 triệu USD cá tra Việt Nam, giảm 17% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trong khối EU, Đức vẫn là điểm sáng của khối thị trường này khi XK cá tra Việt Nam. Cụ thể, xuất khẩu cá tra Việt Nam sang thị trường này tăng 44% so với 10 tháng đầu năm 2022, riêng tháng 10/2023 nền kinh tế lớn nhất Châu Âu này đã tăng nhập khẩu gấp 2,5 lần các sản phẩm cá tra.
Cũng trong tháng 10/2023, hầu hết các thị trường chính nhập khẩu cá tra Việt Nam trong khối EU đều ghi nhận sụt giảm như Hà Lan (giảm 27%), Bỉ (giảm 35%), Tây Ban Nha (giảm 7%),...
Nhìn chung, nhu cầu về cá tra Việt Nam tại EU dần tăng trở lại do thời điểm chuẩn bị cho mùa lễ hội cuối năm. EU kỳ vọng sẽ là điểm sáng xuất khẩu những tháng cuối năm nay khi được đánh giá là có nền kinh tế ổn định hơn so với các thị trường trọng điểm khác.
Ngoài ra, khối các nước thuộc thị trường CPTPP cũng ghi nhận tăng trưởng dương lần đầu tiên sau nhiều tháng giảm nhập khẩu cá tra từ Việt Nam, với giá trị trong tháng 10/2023 đạt 23 triệu USD, tăng nhẹ 4% so với cùng kỳ năm ngoái.
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) nhận định, tháng 10/2023 là tháng cao điểm cho ngành dịch vụ chuẩn bị các dịp lễ lớn trong năm, khi người tiêu dùng tăng nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm trong đó có cá tra Việt Nam. Những tín hiệu bắt đầu hồi phục và tăng trưởng nhẹ trong tháng đầu quý IV năm nay kỳ vọng sẽ duy trì và tăng trong 2 tháng cuối năm 2023.
Tuy nhiên, các chuyên gia tại VASEP cũng nhấn mạnh, doanh nghiệp nên tìm kiếm khai thác thêm các thị trường tiềm năng khác ở Nam Mỹ và Châu Á, ngoài Mỹ và Trung Quốc, đồng thời đẩy mạnh xuất khẩu thêm các sản phẩm khác ngoài phile đông lạnh để giữ thế chủ động.
Quỳnh Anh