Ảnh minh hoạ
Thanh niên là lực lượng đông đảo, đóng vai trò chủ đạo trong việc thực hiện chiến lược phát triển nhanh, bền vững đất nước trong giai đoạn mới, song công tác giải quyết việc làm cho thanh niên đang đặt ra rất nhiều vấn đề cần được quan tâm giải quyết.
Hiện nay, tỷ lệ thanh niên trong cơ cấu dân số cũng như lực lượng lao động đang có xu hướng giảm mạnh do tình trạng “già hóa dân số”. Dự báo giai đoạn “cơ cấu dân số vàng” của Việt Nam sẽ kéo dài đến khoảng năm 2038. Do đó, cần có các chính sách nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trẻ để tận dụng lợi thế của thời kỳ này.
Theo báo cáo của Bộ LĐ-TB&XH cho thấy bình quân cứ 10 thanh niên thì có 1 thanh niên bị thất nghiệp, lao động trẻ cũng có nguy cơ mất việc cao gấp 3 lần so với những lứa tuổi lớn hơn.
Dựa theo kết quả khảo sát "Việc thực hiện chính sách, pháp luật về việc làm đối với thanh niên giai đoạn từ năm 2020 - 2023" của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, các doanh nghiệp, nhất là các khu công nghiệp tập trung bị ảnh hưởng rất lớn, làm gia tăng tình trạng thất nghiệp trong thanh niên.
Năm 2020, tỷ lệ thất nghiệp của người lao động trong độ tuổi từ 15-24 chiếm 7,21%; năm 2021, tỷ lệ này là 8,55% và là năm cao nhất trong vòng 10 năm gần đây. Năm 2022, dịch bệnh cơ bản được kiểm soát, tình hình việc làm của thanh niên dù có sự chuyển biến tích cực nhưng tỷ lệ thanh niên thất nghiệp vẫn chiếm hơn 7,7%, chiếm 37,6% tổng số người thất nghiệp.
Trong thời gian tới, số thanh niên lao động trong khu vực phi chính thức sẽ ngày càng tăng, do thị trường việc làm ở khu vực công, khu vực chính thức có tính cạnh tranh cao; do tác động của tiến bộ khoa học công nghệ; bị sa thải vì không đáp ứng được yêu cầu công việc; hoặc tự khởi nghiệp, lập nghiệp, xu hướng làm việc tự do…
Cũng trong thời gian tới, tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh của nhiều doanh nghiệp dự báo vẫn gặp khó khăn, nhất là các ngành công nghiệp, dịch vụ, dẫn đến tình trạng số thanh niên bị mất việc và giảm giờ làm, giảm thu nhập có thể gia tăng.
Trong bối cảnh tỷ lệ lao động trẻ có nguy cơ thất nghiệp cao, các chuyên gia cho rằng, vấn đề việc làm cho nhóm lao động trẻ này cần được nhìn nhận thấu đáo để đưa ra các chính sách hỗ trợ hiệu quả hơn nữa. Cụ thể, trong Luật Thanh niên năm 2020 của Việt Nam quy định độ tuổi của thanh niên là từ 16 – 30 tuổi, trong khi đó theo độ tuổi chung của Liên Hợp Quốc quy định thanh niên là từ 15 – 24 tuổi.
Trong giai đoạn 2020 – 2022, cả nước đã đưa được hơn 266.000 người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, trong đó có đến 95% là lao động thanh niên (18-30 tuổi), tập trung ở các thị trường truyền thống như Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc, Nhật Bản.
Lao động làm việc ở nước ngoài được trang bị kiến thức, kỹ năng, trình độ chuyên môn, được đào tạo, làm việc trong môi trường hiện đại, công nghiệp là nguồn lao động tiềm năng, chất lượng cao bổ sung cho nguồn nhân lực quốc gia, phục vụ phát triển đất nước.
Chính Thuần